Thuốc đặt âm đạo là phương pháp phổ biến trong điều trị các bệnh phụ khoa. Tuy nhiên, cách dùng thuốc đặt âm đạo có nhiều điểm khác biệt và phức tạp hơn so với các loại thuốc thông thường. Dùng không đúng cách không những không điều trị dứt điểm bệnh mà còn gây ra những hậu quả tai hại.
1. Thuốc đặt âm đạo là gì?
1.1 Đặc điểm của thuốc đặt âm đạo
Thuốc đặt âm đạo thường có hình bầu dục hoặc hình viên đạn được đưa vào âm đạo bằng tay hoặc bằng dụng cụ chuyên dụng. Sau đó, nhờ vào nhiệt độ cơ thể, thuốc sẽ tan thành chất lỏng trong âm đạo. Quá trình hấp thu thuốc diễn ra một cách nhanh chóng, nhanh hơn so với thuốc dùng đường uống. Điều này là do thuốc đặt sau khi tan sẽ hấp thụ trực tiếp vào máu mà không qua các quá trình chuyển hóa trong cơ thể.
1.2 Công dụng của thuốc đặt âm đạo
- Ngừa thai: Thuốc đặt ngừa thai tác dụng theo 2 cách:
- Chặn lối vào ở cổ tử cung để tinh trùng không thể bơi vào;
- Kháng lại và giết tinh trùng, không cho tinh trùng thâm nhập vào tử cung.
- Điều trị nhiễm trùng: Trong các trường hợp nhiễm nấm men, vi khuẩn, Trichomonas,… Ngoài dạng thuốc đặt, điều trị viêm âm đạo còn có dạng gel và kem bôi. Tùy từng loại tác nhân sẽ có các thuốc điều trị phù hợp.
- Chữa khô âm đạo: Tình trạng khô âm đạo phổ biến hơn ở độ tuổi mãn kinh. Trong một số trường hợp, thuốc đặt nội tiết có thể là phương pháp điều trị hiệu quả cho chứng khô âm đạo.
2. Các nhóm thuốc đặt âm đạo
- Viêm thuốc ở thể cứng (viên nén): Trước khi đặt các thuốc dạng này vào âm đạo, cần nhúng nước đun sôi để nguội trong khoảng 20-30s để làm ẩm viên thuốc.
- Viên thuốc ở thể mềm (viên đạn, viên trứng, viên nang): Tùy từng trường hợp mà trước khi đặt có thể để vào ngăn mát tủ lạnh trong khoảng 10-15 phút để thuận tiện hơn cho quá trình đặt thuốc.
3. Các bước sử dụng thuốc đặt âm đạo
- Bước 1 – Rửa sạch vùng kín: Dùng nước và dung dịch vệ sinh phụ nữ dịu nhẹ để rửa sạch vùng kín, sau đó dùng khăn sạch, không mùi lau khô.
- Bước 2 – Rửa tay: Nên cắt móng tay trước khi đặt thuốc để hạn chế làm âm đạo bị trầy xước, tổn thương. Rửa tay bằng dung dịch xà phòng diệt khuẩn, lau khô tay.
- Bước 3 – Làm ẩm viên nang: Đối với viên thuốc thể mềm thì không cần thao tác làm ẩm, viên thuốc thể cứng cần làm ẩm viên trước khi đặt thuốc (ngâm trong nước sôi để nguội 20-30s).
- Bước 4 – Tư thế đặt âm đạo: Có thể đặt thuốc ở tư thế đứng hoặc nằm, nhưng nên lựa chọn tư thế nằm. Nằm ngửa kê mông lên bằng một chiếc gối, dang rộng hai chân, dựng hai đầu gối lên.
- Bước 5 – Đặt thuốc: Đặt thuốc ở cửa âm đạo, dùng một ngón tay đẩy thuốc dần vào bên trong, sâu khoảng 2-3cm. Nhẹ nhàng rút tay ra, sau đó khép chân lại. Nằm nghỉ tối thiểu 15 phút để giúp thuốc nằm yên, hạn chế tình trạng thuốc bị rơi ra ngoài.
4. Lưu ý khi đặt thuốc ở âm đạo
- Thời gian để thuốc tan sau khi đặt vào âm đạo: Khoảng thời gian để thuốc tan thay đổi theo nhiều yếu tố, bao gồm nhiệt độ cơ thể, nhiệt độ của thuốc trước khi đặt và loại thuốc. Hầu hết các loại thuốc đặt âm đạo sẽ tan trong khoảng 10-15 phút, nhưng cũng có trường hợp mất đến nửa giờ.
- Thời điểm được quan hệ tình dục sau khi đặt thuốc: Thời gian sẽ khác nhau tùy thuộc vào loại thuốc bạn sử dụng và đôi khi bạn cần biết thêm thông tin để đưa ra quyết định đúng đắn. Vui lòng hỏi ý kiến bác sĩ, dược sĩ để biết thêm thông tin.
- Đi tiểu sau khi đặt thuốc: Thuốc sẽ nằm trong âm đạo và rất khó rơi ra ngoài nếu bạn đặt thuốc đúng cách. Vì vậy, sau khi đặt thuốc bạn có thể đi vệ sinh ngay. Tuy nhiên để thuốc phát huy tác dụng và đem lại hiệu quả điều trị cao, tốt nhất bạn nên hạn chế đi tiểu, hạn chế uống nhiều nước để giảm tình trạng buồn tiểu.
- Khoảng cách đặt thuốc tốt nhất: Nếu đặt thuốc không đủ sâu thuốc có thể bị rơi ra ngoài. Vì thế nên đặt thuốc sâu khoảng 2-3cm, sau khi đặt thuốc trong khoảng 15-20 phút thì mới được vận động nhẹ nhàng, có thể sử dụng băng vệ sinh khi đặt thuốc âm đạo vào ban ngày.
- Một số lưu ý liên quan đến khi sử dụng thuốc đặt âm đạo:
- Nên đặt thuốc âm đạo vào buổi tối, sáng dậy vệ sinh lại vùng kín bằng nước sạch và lau khô
- Hạn chế di chuyển để viên thuốc không bị rơi ra và phát huy tác dụng
- Không nên dùng thuốc đặt âm đạo trong thời kỳ kinh nguyệt
- Mang băng vệ sinh giúp bảo vệ đồ lót không bị rò rỉ thuốc
- Cần kiêng quan hệ tình dục trong thời gian điều trị
- Bảo quản thuốc ở nơi mát mẻ, hoặc giữ trong tủ lạnh tùy theo hướng dẫn của nhà sản xuất, để thuốc xa tầm tay trẻ em
- Dùng thuốc đúng liều lượng, thời gian theo chỉ định của bác sĩ, ngay cả khi hết các triệu chứng hoặc khi thấy các triệu chứng thuyên giảm
- Với phụ nữ mang thai hay cho con bú cần tham khảo tư vấn từ Bác sĩ, Dược sĩ trước khi đặt thuốc âm đạo
Sử dụng thuốc đặt âm đạo đúng cách sẽ giúp cho việc điều trị viêm âm đạo hay các bệnh lây truyền qua đường tình dục diễn ra thuận lợi và đạt hiệu quả cao hơn. Tuy nhiên, phát hiện bệnh sớm để dùng thuốc kịp thời mới là yếu tố quyết định hiệu quả điều trị. Nếu đã mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục, bạn hãy thăm khám sớm tại bệnh viện, cơ sở y tế để được tư vấn và sử dụng thuốc, để các bệnh lây truyền qua đường tình dục không còn là nỗi lo, bạn nhé.
Dược sĩ Hà Kiều Oanh
