Theo báo cáo của Cục Phòng – Chống HIV/AIDS cho biết HIV/AIDS vẫn đang là gánh nặng bệnh tật tại Việt Nam. HIV là một trong các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STIs) và người bị nhiễm các bệnh STIs khác như lậu, giang mai sẽ tăng nguy cơ mắc HIV. Điều đáng lưu ý là sự lây nhiễm HIV và các bệnh STIs trong nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới gia tăng nhanh trong những năm gần đây. Vậy nguyên nhân nào khiến nhóm đối tượng này có nguy cơ mắc bệnh STIs cao hơn các đối tượng khác? Cùng tham khảo qua nội dung bài viết dưới đây.
Tình hình mắc bệnh STIs ở nhóm đồng tính nam
Trên thế giới, tỷ lệ hiện mắc HIV ước tính ở nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM – Men who have sex with men) dao động từ 5% ở Đông Nam Á và 12,6% ở Đông – Nam Phi. Năm 2019, MSM chiếm 44% số ca nhiễm HIV mới ở Khu vực Châu Á Thái Bình Dương. Theo Chương trình phối hợp của Liên Hợp Quốc về HIV và AIDS (UNAIDS), nguy cơ nhiễm HIV ở nhóm MSM cao gấp 26 lần so với dân số chung.
Tại Việt Nam, tỷ lệ nhiễm HIV trong nhóm MSM tăng nhanh. Trước đây, lây nhiễm HIV ở Việt Nam chủ yếu qua đường máu ở nhóm nghiện chích ma túy và lây qua đường tình dục ở nhóm phụ nữ mại dâm. Tuy nhiên, lây truyền qua đường quan hệ tình dục ở nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM) đang có xu hướng tăng mạnh trong những năm gần đây.
Tỷ lệ nhiễm HIV ở nhóm đồng tính nam có xu hướng gia tăng từ năm 2014 đến năm 2020
Năm 2014, tỷ lệ nhiễm HIV trung bình trong nhóm MSM là 6,7%, đến năm 2020 là 13,3%, tăng lên gấp 2 lần. Nam quan hệ tình dục đồng giới đang được cảnh báo là một trong những nhóm nguy cơ chính của dịch HIV tại Việt Nam hiện nay.
Ngoài HIV, bệnh giang mai là một bệnh lây truyền qua đường tình dục rất phổ biến ở MSM. Năm 2019, trong tổng số 11 quốc gia báo cáo, trung bình tỷ lệ mắc bệnh giang mai ở MSM là 11,8% (dao động từ 5,2% đến 19,6%); trong đó, 7 quốc qua có tỷ lệ nhiễm cao hơn 10%.
Có thể nói, bệnh giang mai hay các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác (STIs) nếu không được chẩn đoán và điều trị sớm có thể dẫn đến các biến chứng. Những biến chứng này có thể nghiêm trọng, thậm chí đe dọa tính mạng, đồng thời cũng làm tăng nguy cơ nhiễm và lây truyền HIV.
Vì sao đồng tính nam dễ mắc bệnh STIs hơn các nhóm đối tượng khác?
Bất cứ ai cũng có nguy cơ lây truyền bệnh qua đường tình dục trong lúc quan hệ với đối phương, tuy nhiên nhóm đồng tính nam có khả năng mắc bệnh cao hơn. Các chuyên viên nghiên cứu về hành vi của nhóm MSM đã chỉ ra một số yếu tố làm nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới dễ mắc STIs hơn các nhóm khác, bao gồm:
Hành vi tình dục chủ yếu qua đường hậu môn làm tăng nguy cơ lây nhiễm
Theo truyền thống, nhóm MSM quan hệ tình dục qua đường hậu môn. Nếu không áp dụng biện pháp bảo vệ có thể làm tăng nguy cơ nhiễm một số bệnh STIs như HIV, bệnh Chlamydia, bệnh lậu, bệnh do virus Herpes và các bệnh lây nhiễm qua đường máu như viêm gan C, viêm gan B và nguy cơ ung thư hậu môn trực tràng do nhiễm virus u nhú người (HPV),…
Nguy cơ lây nhiễm HIV qua giao hợp ở đường hậu môn cao hơn so với giao hợp qua âm đạo. Nguyên nhân là do niêm mạc ở trực tràng dễ bị tổn thương và dễ bị virus xâm nhập hơn so với niêm mạc âm đạo.
Số lượng bạn tình của MSM thường nhiều hơn và dễ thay đổi hơn
Các báo cáo tại Hoa Kỳ cho thấy nhóm MSM có số bạn tình cao hơn và tỉ lệ MSM quan hệ tình dục không dùng biện pháp bảo vệ cao hơn so với nhóm quan hệ tình dục khác giới. Do đó, nguy cơ mắc các bệnh truyền nhiễm qua đường tình dục ở nhóm MSM cũng cao hơn. Số lượng bạn tình của MSM thường thay đổi theo thời gian và tùy thuộc vào mong muốn của từng cá nhân. Ngoài ra, việc quan hệ đồng thời với nhiều bạn tình còn tùy thuộc theo khu vực địa phương và đặc thù trong văn hóa của cộng đồng MSM. Chẳng hạn như ở các đô thị lớn, có nhiều MSM chấp nhận việc có nhiều người bạn tình đồng thời hơn. Ở một số quốc gia còn có cả những địa điểm, hoạt động và lễ hội dành riêng cho cộng đồng LGBTQ+. Đây là nơi các MSM có thể tham gia các hoạt động tình dục với nhiều bạn tình.
Quan hệ tình dục không an toàn với nhiều đối tượng làm tăng nguy cơ mắc STIs
Chủ quan không dùng biện pháp bảo vệ trong quan hệ
Nhóm nam quan hệ đồng tính nam thường có xu hướng không dùng biện pháp bảo vệ trong lúc quan hệ vì nghĩ rằng dùng biện pháp bảo vệ chỉ để phòng tránh nguy cơ mang thai .Tuy nhiên, đây lại là nguyên nhân làm tăng sự lây nhiễm các bệnh lây truyền qua đường tình dục. Thực chất, các biện pháp tình dục an toàn như dùng bao cao su còn giúp giảm nguy cơ lây truyền các bệnh STIs. Các cặp đôi vẫn nên cân nhắc sử dụng để đảm bảo quan hệ lành mạnh hơn.
Tỷ lệ nhiễm HIV và mắc STIs ở nhóm MSM cao hơn các nhóm đối tượng khác cũng là một nguyên nhân
Theo thống kê, hiện nay xu hướng người mắc STIs ở nhóm đồng tính nam đang gia tăng một cách rõ rệt hơn. Khi đó, càng nhiều người trong cộng đồng MSM mắc bệnh, càng làm làm tăng nguy cơ một người đồng tính nam tiếp xúc với một bạn tình đang bị nhiễm bệnh STIs. Đây cũng có thể là nguyên nhân làm lây lan nhanh hơn bệnh STIs ở nhóm nam quan hệ tình dục với nam.
Dùng biện pháp an toàn trong quan hệ để phòng ngừa nguy cơ mắc bệnh STIs
Các nghiên cứu cho thấy ở đâu có tỷ lệ mắc STIs cao ở đó có sự gia tăng HIV/AIDS. Ngược lại khu vực nào can thiệp và phòng chống STIs tốt, tỷ lệ nhiễm HIV sẽ rất thấp. Như vậy có thể nói STIs vừa là bạn đồng hành, vừa là yếu tố nguy cơ, vừa là yếu tố chỉ điểm của HIV/AIDS. Cả STIs và HIV/AIDS đều có chung các yếu tố nguy cơ là quan hệ tình dục không an toàn và quan hệ tình dục với nhiều người. Các cặp đôi MSM nên phòng tránh những nguyên nhân có thể làm lây truyền STIs để góp phần xây dựng mối quan hệ lành mạnh, bảo vệ bản thân và bạn tình của mình.
